Sympozja Menu:

    Sprawozdanie z działalności Biblioteki Parafialnej w Trzciance za okres 1983 - 2003 r.

Pierwsza koncepcja utworzenia Biblioteki Parafialnej w Trzciance została przedstawiona ówczesnemu proboszczowi, śp. ks. Bronisławowi Furze w 1976 roku. Pomysł został zaakceptowany, ale jego realizacja musiała kilka lat poczekać z uwagi na brak wolnych pomieszczeń. W tym czasie wszystkie sale w domu katechetycznym były zajęte przez katechizację prowadzoną przy kościele. Wolnych pomieszczeń nie było również na starej plebanii, a budowa nowej, obszerniejszej dopiero się zaczynała.
Sierpień 80 r. przyniósł znane wszystkim zmiany. Religia wróciła do szkół, a dotychczasowe salki katechetyczne oczekiwały na zagospodarowanie.
W tej to sytuacji na przełomie 1982 i 1983 roku prowadzone były prace związane z zorganizowaniem Biblioteki Parafialnej w Trzciance.
Na bazie 1200 książek znajdujących się na plebanii parafii pw. św. Jana Chrzciciela utworzony został pierwszy księgozbiór.
Kilkuosobowa grupa zajęła się zebraniem całego zbioru, jego segregacją i skatalogowaniem. Fachowej pomocy osobom, które nigdy bibliotekarzami nie były, udzieliła Dyrekcja i pracownicy Biblioteki Publicznej w Trzciance. Takie były początki Biblioteki, która w dniu 20 kwietnia 1983 r. została uroczyście otwarta i poświęcona przez śp. ks. Biskupa Wilhelma Plutę w obecności ówczesnego proboszcza ks. Czesława Hałgasa MS. Z dziewięcioosobowego zespołu tworzącego Bibliotekę Parafialną część osób nadal aktywnie uczestniczy w jej funkcjonowaniu. Są to: Janina Brzozowska, Krystyna Kowalska, Zdzisław Kowalski, Amelia Pużyńska, Barbara Żylińska i autor tego sprawozdania. Ze smutkiem musimy również wspomnieć tych, którzy już od nas odeszli na zawsze: śp. Irenę Krawiec, Annę Łaszkiewicz i Adama Żylińskiego.
Dwadzieścia lat istnienia biblioteki, to okres różnorodnej działalności w dziedzinie kultury chrześcijańskiej. Szereg form tej działalności wypracowanych zostało na samym początku i pomimo upływu tylu lat jest kontynuowana. W I lub II kwartale każdego roku organizowane są Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej (TKCh), które swoim programem obejmują prelekcje na wybrane tematy, wieczory poetyckie z udziałem autorów, wystawy, filmy, koncerty i konkursy. Można tu przykładowo wymienić kilka znanych osób zapraszanych na spotkania. Były to m.in. poeta i reżyser filmowy Tadeusz Szyma z Krakowa, poeci Ewa Najwer i Andrzej Sikorski z Poznania, piosenkarze Ewa Błoch, Piotr Szczepanik z Warszawy, były wicepremier zaproszony w czasie pełnienia tej funkcji prof. Paweł Łączkowski, hinduski historyk - autor prawie 40. książek z najnowszej historii Polski - Peter Raina z Berlina. Do stałych punktów TKCh należy Konkurs Twórczości Artystycznej o Motywach Religijnych, który angażuje wielu uczestników w aktywnej formie. Co roku na konkurs zgłaszanych jest od 80. do 350. prac wykonanych w różnej technice: rzeźba, malarstwo, malarstwo na szkle, witraże, lalkarstwo, gobeliny, rysunek, linoryt, poezja, fotografia itd. Każdorazowo wystawę prac artystycznych oglądają setki osób, jury dokonuje oceny tych prac, a na spotkaniu z ks. Biskupem twórcom wręczane są nagrody książkowe. Przez szereg lat zespół biblioteczny redagował od 1983 r. kalendarz parafialny, który co roku podczas kolędy pozostawiany jest w każdej rodzinie. Ta forma informowania wiernych o planowanych wydarzeniach religijnych roku, o działających przy Parafii wspólnotach i o aktualnym składzie osobowym duszpasterzy, przyjęta została również przez nową parafię pw. Matki Bożej Saletyńskiej.
Biblioteka Parafialna prowadzi także działalność wydawniczą. Wydana została widokówka kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Trzciance, broszurki: „X lat Biblioteki Parafialnej w Trzciance” (1993 r.), „Z dziejów Parafii w Trzciance” (1995 r.) autorstwa Marcina Hlebionka, „Źródła do dziejów Parafii w Trzciance” (1996 r.) zebrane również przez Marcina Hlebionka oraz biograficzna książka „Apostoł Pięknej Pani” (2000 r.) o pierwszym saletyńskim proboszczu w Trzciance ks. dr. Tadeuszu Ptaku MS, napisana przez ks. Piotra Jamioła MS z Krakowa.
Pomiędzy dorocznymi TKCh Biblioteka Parafialna organizuje również różnego rodzaju spotkania i wystawy. Z tych ostatnich niezatarte wrażenie zrobiło kilkadziesiąt dużych rzeźb z drewna wykonanych przez polskiego emigracyjnego rzeźbiarza Józefa Pyrza zamieszkałego od ponad 20. lat w Paryżu. Rzeźby nawiązujące do tematyki starotestamentowej prezentowane były w 2000 r. w Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. Wiktora Stachowiaka w Trzciance, w Urzędzie Miasta, w kościele p.w. św. Jana Chrzciciela oraz w kaplicy parafii p.w. MB Saletyńskiej. Tam też dwie z tych rzeźb pozostały na stałe.
W Roku Prymasa Tysiąclecia w  Muzeum Ziemi Nadnoteckiej zorganizowana została wystawa prezentująca życie i działalność ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Natomiast w 2002 r. w tymże samym Muzeum zorganizowana została wystawa pt.: "Jan Paweł II w medalierstwie" podczas której prezentowano ponad 500 medali ze zbiorów Wiesława Wosika z Wrocławia. Natomiast w  Trzcianeckim Domu Kultury w 2002 r. zorganizowano wystawę obrazów namalowanych ustami przez Jerzego Omelczuka z Poznania.
Zespół Biblioteki Parafialnej prowadził przez szereg lat także Księgarnię Parafialną, w której oprócz niezbędnych dewocjonaliów, można było zakupić książki o różnej tematyce i regularnie odbierać zaprenumerowaną prasę. Duży wybór książek (ok. 2500 tytułów w sprzedaży) dawał możliwość zakupu dobrej, wartościowej i często poszukiwanej pozycji. Uzyskiwana ze sprzedaży marża w pełni przeznaczana była na zakup książek, prasy, filmów video czy nagrań do Biblioteki, a także na częściowe pokrycie kosztów związanych z organizowaniem TKCh.
Od 1 czerwca br. w miejsce dotychczas istniejącej Księgarni Parafialnej rozpoczęła swoją działalność profesjonalnie prowadzona Księgarnia Wydawnictwa La Salette.
W 1987 r. Biblioteka utworzyła Koło Towarzystwa Przyjaciół KUL, które od czternastu lat wspiera tę Uczelnię. Aktualnie Koło liczy około 100 członków.
Jednak najważniejszą działalnością zespołu bibliotecznego jest prowadzenie samej Biblioteki. Przez 20 lat rozwinęła się do zbiorów: prawie 9000. książek, około 110. tytułów prasy, 630. filmów video, 250. taśm magnetofonowych oraz 110. płyt kompaktowych. Wszystkie książki oprawiane są przy pomocy elektrycznej zgrzewarki w przezroczystą folię. W każdym woluminie wklejany jest ekslibris Biblioteki, który został zaprojektowany przy okazji prezentowanej w ramach TKCh w 1987 r. wystawy ekslibrisów o motywach religijnych. Biblioteka posiada program komputerowy MAK, który ułatwia znalezienie właściwych pozycji, zwłaszcza gdy czytelnika interesuje konkretny temat bez znajomości tytułu czy autora. Książki są skatalogowane według Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej (UKD), a główne działy w Bibliotece to: religia, beletrystka, historia, filozofia. Jest również dział dotyczący tematyki regionalnej (Trzcianka i okolice), dział ogólny z encyklopediami, leksykonami i katalogami, a także dział dla dzieci. Do ciekawostek bibliofilskich należy zaliczyć kilkadziesiąt książek wydanych przez polskie ośrodki emigracyjne na Zachodzie oraz ok. 500 pozycji „podziemnych” z nieodległych jeszcze czasów, gdy za druk i kolportaż tych książek zapadały wyroki więzienia lub wysokich kar pieniężnych.
Biblioteka utrzymuje kontakty z kilkudziesięcioma wydawnictwami katolickimi, a jej przedstawiciele brali udział we wszystkich 7. Targach Wydawców Katolickich w Warszawie. Stąd też w Bibliotece można otrzymać wiele aktualnych pozycji.
Gromadzona w Bibliotece prasa udostępniana jest na miejscu w czytelni oraz wszystkie egzemplarze - poza najnowszym numerem - wypożyczane są do domu.
W Bibliotece czynna jest również - na bardzo dogodnych warunkach - wypożyczalnia filmów video, płyt kompaktowych i taśm magnetofonowych. Wypożyczalnia działa w ramach ogólnopolskiego Klubu Edukacja 2000, który powstał w Warszawie przy Katolickim Stowarzyszeniu Filmowców. Zlokalizowany w Bibliotece Parafialnej w Trzciance oddział tego klubu zarejestrowany został na 9. pozycji spośród kilkuset oddziałów w całej Polsce.
Celem promocji Biblioteki i zwiększenia czytelnictwa corocznie organizowany jest konkurs na najaktywniejszego czytelnika w kategorii dziecięcej i osób dorosłych.
Biblioteka czuwa nad wysyłaniem do wyznaczonych bibliotek tzw. „egzemplarzy obowiązkowych” wszystkich pozycji wydawanych nie tylko przez siebie, ale także przez obydwie trzcianeckie parafie. Skrupulatnie zbiera i przesyła wychodzące czasopisma parafialne, cotygodniowe biuletyny, plakaty i druki ulotne.
Biblioteka Parafialna jest współzałożycielem i członkiem Federacji Bibliotek Kościelnych FIDES od początku jej istnienia. Aktualnie FIDES zrzesza ponad 90 dużych i uznanych bibliotek zakonnych, seminaryjnych i uczelnianych, które stanowią przykład i inspirację do profesjonalnego prowadzenia Biblioteki Parafialnej pomimo jej społecznego charakteru działania. Wykorzystując swoje skromne możliwości Biblioteka starała się angażować w działalność Federacji FIDES m.in. poprzez nieodpłatne wydrukowanie plakatu FIDES dla wszystkich zrzeszonych w niej bibliotek, uczestnictwo w pracach Zarządu FIDES w kadencji w latach 1998-2001, zorganizowanie wyjazdowego posiedzenia Zarządu FIDES w Trzciance oraz współudział w redagowaniu Biuletynu Bibliotek Kościelnych FIDES.
Biblioteka Parafialna stosuje wypożyczenia międzybiblioteczne. Dzięki osobistym kontaktom w ramach Federacji FIDES wytworzyło się zaufanie umożliwiające wypożyczanie książek pomiędzy różnymi bibliotekami. Wielokrotnie już korzystaliśmy ze zbiorów dwóch bibliotek: Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz Papieskiej Akademii Teologicznej z Krakowa. Wyrażamy wdzięczność tym Bibliotekom za udostępnianie poszukiwanych zwłaszcza przez osoby studiujące pozycji.
Współpraca pomiędzy bibliotekami FIDES przejawia się również w przekazywaniu naszej Bibliotece swoich dubletów. Należą się wyrazy podziękowania za setki pozycji otrzymanych z Biblioteki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Biblioteki Księży Misjonarzy z Krakowa, Biblioteki Papieskiego Fakultetu Teologicznego z Wrocławia oraz Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Elblągu i w Koszalinie.
W 2001 r. Biblioteka Parafialna w Trzciance została zaproszona do udziału w sympozjum na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim zatytułowanym "Biblioteki parafialne i klasztorne". Organizator sympozjum Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych zwrócił się z prośbą o przygotowanie i wygłoszenie referatu nt działalności naszej Biblioteki. Referat został wygłoszony, a następnie wraz z innymi materiałami z sympozjum został wydrukowany w 77. tomie półrocznika "Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne".
Biblioteka Parafialna w Trzciance posiada własną stronę internetową http://strony.wp.pl/wp/bibltk. Na stronie tej przedstawiona jest historia Biblioteki oraz oferta, z jaką Biblioteka wychodzi do osób indywidualnych, a także do innych placówek kulturalnych w mieście. Ponadto na stronie internetowej Urzędu Miejskiego w dziale „Kultura” przedstawiona jest krótka charakterystyka wszystkich instytucji kulturalno-oświatowych w Trzciance, w tym również Biblioteki Parafialnej.
W swojej działalności, a zwłaszcza przy organizowaniu TKCh, Biblioteka Parafialna współpracuje ze szkołami, Domami Kultury, Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. Wiktora Stachowiaka oraz Biblioteką Publiczną.
W realizację programu Biblioteki Parafialnej zaangażowanych jest obecnie 20 osób, które bez żadnego wynagrodzenia, każda według swoich zdolności, umiejętności i czasu, jakim dysponuje, zaangażowana jest w promowanie kultury chrześcijańskiej. Odpowiedzialność, zdyscyplinowanie i pełne zaangażowanie tych osób wynika ze zrozumienia służby, jakiej się podjęli względem Boga, Kościoła i drugiego człowieka.
Wieloletnie wspólne działanie w tej formie ewangelizacji wytworzyło rodzinną atmosferę, która przejawia się we wzajemnej pomocy, w spotkaniach opłatkowych, rocznicowych, imieninowych i wspólnych dorocznych wycieczkach – pielgrzymkach,. Od wielu już lat z księdzem Proboszczem parafii pw. św. Jana Chrzciciela odbywają się wspólne kilkudniowe doroczne wyjazdy w różne regiony Polski. W ostatnich latach odbyły się trzy wyjazdy zagraniczne. W 2001 r. zrealizowany został wyjazd na Litwę, Białoruś i do Rosji. 19 osób czterema samochodami zwiedziło Wilno, białoruskie parafie prowadzone przez polskich Księży Misjonarzy Saletynów w Widzy, Dryświątach i Witebsku, nawiedziło Katyń oraz rodzime okolice Adama Mickiewicza: Zaosie, Nowogródek, Nieśwież, Mir i Lidę. Byliśmy również w miejscu stracenia 11. sióstr Nazaretanek z Nowogródka beatyfikowanych w 2001 r. przez Ojca Świętego Jana Pawła II.
W 2002 r. z kolei 14 osób wzięło udział w pielgrzymce po Słowacji i południowej Polsce. Pobyt swój zaczęliśmy od polskich księży Saletynów w Chrenowcu, zwiedziliśmy Park Narodowy, zamek w Bojnicach oraz Słowackie Betlejem. Następnie po przekroczeniu granicy gościliśmy u polskich Saletynów w Łapsze Wyżne, w Kobylance i w Sanktuarium w Dębowcu zwiedzając przy okazji Pieniny z Trzema Koronami i spływem Dunajca, Duklę i pustelnię św. Jana z Dukli.
W bieżącym roku z okazji jubileuszu Biblioteki Parafialnej zorganizowany został 15-dniowy wyjazd do Matki Boskiej Saletyńskiej w La Salette we Francji. Tym razem 17 osób przebyło trasę, która obejmowała Simbach k. Monachium u ks. Pawła Mrotka, następnie La Salette, Ars, Taize, 6-dniowy pobyt w Paryżu, Marbeon w Belgii u ks. Rafała Zientary oraz Luksemburg.
Wszystkie te pielgrzymki organizowane są własnymi samochodami, ze śpiworami i karimatami w spartańskich warunkach po minimalnych kosztach, aby każdy chętny mógł wziąć udział.
W wyniku naszego pobytu na Słowacji przybyła do Trzcianki w 2003 r. pani Magdalena Krivanekova - parafianka z Chrenowca, która planowała odtworzenie nieistniejącej już przedwojennej biblioteki parafialnej. Podczas kilkudniowego pobytu w Trzciance zapoznała się z działalnością naszej Biblioteki oraz z katalogowaniem i udostępnianiem zbiorów bibliotecznych.
Przedstawiając działalność Biblioteki Parafialnej w Trzciance należy podkreślić zawsze sprzyjającą atmosferę, jaka wokół niej tworzona jest przez aktualnego księdza proboszcza i pracujących w Parafii duszpasterzy. Przez 20 lat istnienia Biblioteki naszym działaniom patronowało kolejno 5. księży proboszczów. Należy przy tej okazji wspomnieć również o roli sponsorów wspomagających organizowanie działalności kulturalnej Biblioteki Parafialnej. Nie sposób wymienić wszystkich indywidualnych dobrodziejów i wszystkie instytucje, bez których nie byłby możliwy do zrealizowania podjęty przez Bibliotekę zakres działania. Wypada jednak wymienić wspomagających już od lat: Urząd Miejski w Trzciance, LUBMOR Spółkę z o.o., Restaurację „Złoty Róg” Danuty Czupak, Zakład Rzeźnicko - Wędliniarski Ireny i Zbigniewa Paszki, Piekarnię WEMAR oraz Drukarnię "Arcan" Jana Rutkowskiego.
Pełna statystyka z całych 20. lat działalności Biblioteki Parafialnej stanowi załącznik do niniejszego sprawozdania. Przedstawia ona w poszczególnych latach ilość nabywanych i wypożyczanych pozycji, a także ruch wypożyczających.
Reasumując całe 20-lecie działalności Biblioteki należy podkreślić, że dzięki zaangażowaniu dziesiątek osób istnieje w naszym mieście kolejna placówka, która uboga swoją ofertą życie kulturalne. Należy tylko wyrazić nadzieję, że nie zabraknie ani ludzi, ani ich zapału i wytrwałości, aby dzieło to kontynuować i rozwijać.

Edwin Klessa