Sympozja Menu :

    Referat: "Biblioteki XXI wieku"

    
    Każdy użytkownik ma własne wyobrażenie biblioteki. Jest ono efektem jego dotychczasowych życiowych doświadczeń. Nasza ocena nie zawsze wypada pozytywnie dla organizatorów instytucji.
    Jakie więc zmiany zachodzić będą w bibliotekach nowego wieku? Jaki wpływ będzie miała nowa przestrzeń społeczna w realizacji otwartej biblioteki XXI wieku? Czy biblioteki pozostaną tradycyjnym miejscem pamięci zbiorowej?
    1. Architektura bibliotek
    Nowe biblioteki będą przestrzenią przyjazną intelektualnej działalności i spotkaniom. Sposób ukształtowania przestrzeni, organizacja zbiorów i usług realizować będzie ideę biblioteki otwartej, gdzie kontakt czytelnika z książką nie jest ograniczony barierami przestrzennymi i organizacyjnymi.
    Czytelnicy mają bezpośredni dostęp do części zbiorów, usytuowanych w otwartym magazynie z miejscami do pracy.
Biblioteka usytuowana jest w centrum kulturalno- rozrywkowym. Czytelnik podczas przerw w lekturze może, w tym samym budynku spotkać się z przyjaciółmi ,wypić kawę, wybrać się na wystawę, happening albo spotkanie autorskie.
    2. Budynek biblioteki XXI wieku winien  być:
- Elastyczny, czyli oparty na jednym module konstrukcyjnym zapewniającym pełną zdolność przystosowania się do zmian przestrzennych i organizacyjnych.
- Zwarty, z dogodnymi drogami komunikacyjnymi, do łatwego i szybkiego przemieszczania się czytelników ,personelu i książek.    
- Dostępny, zarówno z zewnątrz do wewnątrz, jak i z głównego wejścia budynku do wszystkich ważnych dla czytelnika obszarów.
- Rozszerzalny (rozciągliwy), zdolny do rozwoju przestrzennego tak, aby w miarę potrzeb można było budynek rozbudować nie niszcząc istniejącej całości.
- Zróżnicowany pod względem warunków pracy i wieloaspektowego dostępu do informacji.
- Zorganizowany, czuli dający łatwy i szybki kontakt czytelnika z książką i dostęp do wszystkich usług bibliotecznych i informacyjnych.
- Wygodny, bo praca czytelnika, jak i bibliotekarza w dobrych warunkach przestrzennych jest bardziej efektywna.
- Zapewniający stałe warunki środowiskowe i mikroklimatyczne, konieczne  dla ochrony i zachowania stanu fizycznego zbiorów.   
- Bezpieczny dla czytelników, personelu i zbiorów - personel powinien kontrolować zachowania czytelników i przewidzieć sytuacje zagrażające zbiorom.
- Ekonomiczny w eksploatacji - biblioteka powinna być wy budowana i użytkowana przy minimum środków finansowych i ludzkich.
    3. Biblioteki hybrydowe czy cyfrowe ?
    a/  Biblioteka hybrydowa
Skarbnica drukowanych i elektronicznych zasobów .Gromadzi różnorodne kolekcje, posiada np. audiobooki oraz inne formy zapisu myśli ludzkiej. Służy studiowaniu i czytaniu dla rozrywki. Znajduje się w wygodnym, właściwie zorganizowanym budynku.
    b/  Biblioteka cyfrowa
Zasoby tradycyjnych bibliotek udostępniane w formie elektronicznej: książki, mapy, dokumenty, czasopisma. Korzystać może każdy, wszędzie i zawsze, tam gdzie jest dostęp do Internetu. Najczęściej są to zbiory "rzeczywistej" biblioteki narodowej, uniwersyteckiej, publicznej itp. Bardzo często korzystanie z biblioteki jest bezpłatne.
    Pierwsze biblioteki cyfrowe w Polsce uruchomiono w 2002 roku. Zasoby bibliotek liczą od kilkaset do kilkudziesięciu tysięcy tytułów:   
Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona    http://www.polona.pp/dlibra
Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa    http://www.wbc.poznan.pl/dlibra
Księgozbiór Wirtualny Federacji FIDES   http:digital.fides.org.pl/dlibra
Cieszyńska Biblioteka Wirtualna   www.kc-cieszy.pl/biblioteka
Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa    http://dlib.bg.pwr.wroc.pl
Jeleniogórska Biblioteka Cyfrowa   http://jbc.jelenia-gora.pl
Kaszubka Biblioteka Cyfrowa   http://kbc.pg.gda.pl/?lang=pl
Kujawsko - Pomorska Bibliotek Cyfrowa   http://kpbc.umk.pl
Podlaska Biblioteka Cyfrowa   http://pbc.biaman.pl
Śląska Biblioteka Cyfrowa   http://www.sbc.org.pl/dlibra
Wejherowska Biblioteka Cyfrowa  www.biblioteka.wejherowo.pl
Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa  http://zbc.uz.zgora.pl
Cyfrowa Kolekcja Czasopism Polskich  http:/buwcd.buw.edu.pl
Pedagogiczna Biblioteka Cyfrowa   http://www.wsp.krakow.pl/dlibra
Kolekcja matematyczno - przyrodnicza    http://matwbn.icm.edu.pl
Wirtualna Biblioteka Inżyniera    http://www.wbi.budmedia.pl

    Biblioteka Europejska
http://www.theeuropeanlibrary.org/portal/index.html
Dostęp do katalogów 45 bibliotek narodowych Europy, od stycznia 2007 roku również Biblioteki Narodowej w Warszawie. Biblioteka Europejska umożliwia zintegrowane przeszukiwanie zarówno katalogów bibliotecznych, jak i kolekcji zawierających zbiory w postaci cyfrowej. Celem Biblioteki Europejskiej jest prezentacja bogactwa i różnorodności europejskiego dziedzictwa kulturowego i ułatwienie dostępu do zasobów bibliotek.
    World Digital Library     Biblioteka Światowa
http://www.worlddigitallibrary.org/project/english/index.html
Projekt, którego celem jest stworzenie międzynarodowej biblioteki cyfrowej, udostępniającej swoje zbiory za darmo w Internecie. Zgromadzone mają być zdigitalizowane manuskrypty, mapy, trudno dostępne książki, nagrania czy fotografie z całego świata. Projekt wspierają m. in. UNESCO, Biblioteka Kongresu, IFLA.
    4. Użytkownicy biblioteki XXI wieku
Czytelnicy bibliotek hybrydowych to znani bibliotekarzowi konkretni użytkownicy z ich wyborami i gustami. Czytelnicy bibliotek cyfrowych są natomiast odbiorcami wirtualnymi i anonimowymi.
    5. Bibliotekarz XXI wieku
Osoba odpowiednio przygotowana, otwarta na otoczenie, charakteryzująca się inwencją i umiejętnościami komunikacyjnymi.
    Biblioteki XXI wieku to instytucje przyjazne użytkownikowi, nowocześnie urządzone, korzystające z nowych technologii, umożliwiające realizację jego potrzeb intelektualnych , oferujące przyjazne miejsca spotkań i spędzania wolnego czasu, obsługiwane przez kreatywnych bibliotekarzy.

    mgr Maria Bochan